Zaterdag 2 decmber 2017
geschreven door Ine van den Broek-van Hilst

ECOPRINTEN
Corrie laat indrukwekkende resultaten zien van het ecoprinten met bladeren op papier en lakenstof. Met haar Grenslandgroep is ze hiermee een dag bezig geweest o.l.v. Tine Noreille.
Papier en stof zijn eerst door koud water met azijn gehaald en vervolgens belegd met bladeren. Het papier is opgevouwen en opgestapeld en tussen twee borden tot een pakketje met touw vastgebonden. De repen laken zijn opgerold en stevig vastgebonden. Daarna is alles in water met een scheut azijn, waar ook roestige spijkers aan toegevoegd zijn, gedurende twee uur aan de kook gehouden.
De roestige spijkers zorgen voor een goede kleurafgifte.
Ecoprints van Corrie op papier.
Ecoprints van Corrie op een reep laken.
Ik ben ook bezig geweest met het ecoprinten, maar wist niets van het toevoegen van roestig materiaal. Ook heeft het water niet echt voortdurend gekookt. Mijn resultaten zijn dan ook heel pover.
Slechts een paar papieren zijn mooi geworden, maar dat kan ook beïnvloed zijn door het gebruikte papier. Op MC-papier kreeg ik de slechtste afdrukken.

Ecoprints van Ine.
Corrie heeft een scharnierende Japanse binding gemaakt met de diverse ecoprint-resultaten. Het karton waarin het papier verpakt was, heeft een interessant reliëf gekregen van het strak eromheen geknoopte touw.
Corrie heeft dit "gekookte" karton gebruikt als borden voor het voor- en achterplat.
Achterin het boekje heeft ze het hele werkproces beschreven.
Scharnierende Japanse binding met een boekblok van ecoprints.
Ontwerp van Corrie.
Werkproces van het ecoprinten
geschreven door Corrie Los
Benodigdheden:
bladeren
papier, stof
karton, of planken van beuk of eik
pan met deksel
azijn
touw
badhanddoeken
keukenpapier
roestig materiaal

Bladeren:
- Gebruik geen dikke bladeren, ook geen prei of sla.
- Bladeren die mooie prints geven, komen o.a. van de tuingeranium, eucalyptus, hortensia, rozen, Japanse esdoorn, beuk, ginko biloba, magnolia, notenboom.
- De kleur van de bladeren wordt onttrokken door het koken in of stomen boven water met een scheut azijn en roestig materiaal, zoals spijkers.
- Pluk de bladeren liefst zo vers mogelijk van de boom en bij voorkeur in het voorjaar.

Papier, stof en karton:
- De afmeting van het papier, stof en karton is zodanig dat het in de pan past.
- Gebruik losse bladen, dubbelgevouwen, opgevouwen repen stof of papier als leporello gevouwen.
- Je kunt ook een stok gebruiken om papier of stof eromheen te wikkelen.
- Hoe beter de kwaliteit van het papier, hoe mooier de prints.
- Allerlei soorten zijn te gebruiken: tekenpapier, aquarelpapier, zijdepapier, zelfs papier van de Wibra of Action, kopieerpapier en licht gekleurd papier
- Het karton moet net zo groot zijn als het te verwerken papier: twee per pakket.

Pannen:
Gebruik een pan van aluminium of roestvrij staal. De meningen zijn verdeeld over het gebruik van emaille pannen. Maar in feite kunnen alle soorten pannen gebruikt worden.
Een emaille pan zonder beschadigingen geeft het verwachte effect, een emaille pan mét beschadigingen voegt wat meer ijzersulfaat toe.
Een aluminium pan voegt aluminium, bestanddeel van aluin, toe en een koperen pan geeft kopersulfaat af.
In de resultaten zou je verschillen moeten kunnen zien, maar die zijn uiterst subtiel!
Een braadslede plus rooster van Ikea bijv. is ook goed, maar gebruik dan twee van deze pannen, om één pan als deksel te gebruiken

Werkwijze:
- Haal het papier door koud water met azijn.
- Leg het papier op de handdoek.
- Leg de bladeren erop.
- Maak een stapeltje papieren met bladeren.
- Gebruik printpapier om tussen de goede papieren te leggen als buffer.
- Leg de stapel papier tussen twee kartonnetjes.
- Planken van beuk of eik kun je ook gebruiken.
- Druk het vocht er goed uit.
- Bind het touw stevig om de kartonnetjes of plankjes.
- Kook het geheel in water met azijn plus eventueel roestig materiaal.
- (zonder kan ook, maar geeft minder kleur!)
- Leg een gewicht (bijv. een steen) op het pakketje om het onder water te houden tijdens het koken.
- Laat alles ongeveer twee uur koken.
- Maak daarna de pakketjes los.
- Verwijder de bladeren en droog het papier tussen keukenpapier.
- Gebruik herhaaldelijk nieuw keukenpapier.
- Als het papier erg zwart is na het koken, spoel het dan onder de kraan af.

Je kunt de pakketjes ook laten stomen in een pan of in de oven, maar de kleur wordt dan lichter.

GELLIPRINTEN
Jopie vertelt over het gelliprinten dat zij en ik deze week samen gedaan hebben.
We hebben twee thema’s verwerkt: printen met bladeren en marmers imiteren.

Prints met bladeren:
We maakten eerst een aantal gekleurde basisprints. Vervolgens legden we in een nieuwe acrylverflaag op de gelliplaat een compositie van bladeren en maakten hiervan een afdruk, zodat alle verf rondom de bladeren opgenomen werd. De bladeren blijven dan wit op de print. Daarna verwijderden we de bladeren, zodat op de gelliplaat gekleurde bladmotieven te zien waren. Hiervan maakten we weer een print op een eerder gemaakte ondergrond.

Onze conclusie was dat je bij deze werkwijze snel moet werken omdat anders de acrylverf onder de bladeren te snel droog is. Dit kun je oplossen door de verf te mengen met acrylretarder die de droogtijd van acrylverf met 20% verlengt en bovendien de verf vloeibaarder maakt of met droogvertragend medium die net zoals de acrylretarder de droogtijd van de acrylverf vertraagt.
Het verschil is dat er aan het droogvertragend medium acrylaathars is toegevoegd. Hierdoor wordt de acrylverf niet dunner of vloeibaarder, maar behoudt deze zijn dikte. Bovendien kun je dit medium in elke hoeveelheid toevoegen in tegenstelling tot retarder, die maar met maximaal 5% per hoeveelheid acrylverf gebruikt mag worden.

Imitatiemarmers:
In de verflaag op de gelliplaat legden we gedeeltelijk uitgeplozen hennep- of jutetouw en maakten dan de prints. Vooral Jopie boekte hierbij prachtige resultaten.

De conclusie bij deze werkwijze was dat je moet variëren met de dikte en de lengte van het touw en ook gedeeltes niet uit moet vlassen.
Gelliprints van Jopie.
Gelliprints van Ine.

Coby heeft toevallig deze week ook voor het eerst kennis gemaakt met het gelliprinten via een workshop in Atelier Velijn van Leonie Vollenberg in Arnhem. De resultaten heeft ze ‘s middags verwerkt in een boekje met een binding van Keith Smith.

Ecoprints in Keith Smith binding, gemaakt door Coby.
Leonie is erg enthousiast over Scotch 3M 568 Positional Mounting Adhesive om papier en stof mee te ‘cacheren’. Lees haar artikel maar over dit materiaal in het tijdschrift HandBoekBinden jaargang 9, nummer 1, 2016.

HUGO PELLER POP-UP-DOOS
Fem en ik hebben de pop-up dozen klaar om te showen. Uit Fems doos komt het fotoalbum met haar trouwfoto’s tevoorschijn. Vandaar de witte bekleding van de doos en van het foedraal, maar ook de decoratie op de voorkant van de doos: kant van haar bruidsjurk.

Pop-up-doos van Fem.
Uit mijn doos komt een gedriegd boek omhoog waar gedichten en gedachten in geschreven worden.

Pop-up-doos van Ine.

CHINEES GARENBOEKJE
Coby heeft weer een Chinees garenboekje gevouwen.
Nu van handgeschept moerbeiboompapier dat ze van een vriendin kreeg, die het voor haar meebracht uit Myanmar.

Chinees garenboekje gevouwen door Coby.

ORIGINEEL JAPANS BOEKJE
Bert heeft op de verzamelbeurs in Utrecht een origineel Japans boekje op de kop getikt. Het boekblokje bestaat uit uiterst dunne pagina’s met de vouw aan de voorsnede. De rug is beplakt met een strook linnen die een stukje doorloopt op de platten, waardoor het naaiwerk helaas niet te zien is.

Xiaoxian Huang, de docente die Jopie en ik in Wilhelminaoord leerden kennen tijdens de workshop 'Inspiration China', vertaalde voor ons de Japanse karakters op de omslag en de eerste pagina's en zodoende weten we dat het een boekje uit 1887 is, met als titel: 'leesboekje 6 voor de lagere school'. Het werd gebruikt in het eerste semester van de lagere school.
Op de eerste pagina's staan vervolgens o.a. het jaar van uitgifte door het Ministerie van Onderwijs en de inhoud van het leesboekje.
Door haar antwoord kon Bert op internet gerichter gaan zoeken en vond hij het boekje zowaar op een Japanse museumsite:
https://muuseo.com/hans-egede/items/397#!page-2


Origineel Japans leesboekje uit 1887.

ONIONBINDING
Ik heb op het voorplat van de onionbinding uien getekend met de Eztransferpen.
Een tekening die met een laserprinter afgedrukt is, kan met deze pen overgebracht worden op andere materialen door de tekening met de beeldzijde op het betreffende materiaal te leggen en dan met de pen over de achterkant van de tekening te wrijven.
De vloeistof van de pen lost de toner van de tekening op en door daarna met een hard voorwerp of je vouwbeen over de met de pen bewerkte plek te wrijven, breng je de afdruk over.

Eztransferpen.
Een handige pen, maar wel een giftige! Je moet hem gebruiken in een goed geventi-leerde ruimte want de pen bevat xyleen, een stof waarvan de dampen irritaties kunnen veroorzaken, zoals hoofdpijn, misselijkheid of duizeligheid, maar natuurlijk alleen als je die dampen uren achter elkaar inademt.
Voor uitgebreide informatie kun je de website bekijken: www.eztransfer.com
WERKMANKAST
Jopie maakte ons attent op een aanwinst van het Gronings museum: de Werkmankast, waarvan de drie deurtjes beschilderd zijn met Bijbelse voorstellingen door de Groninger kunstenaar Werkman voor zijn vriend dominee August Henkels.
De voorstellingen staan symbool voor een onwankelbaar geloof, maar ook voor de vriendschap en verbondenheid van beide mannen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.
Op de linkerdeur van boven naar beneden: de zondeval, de zondvloed, de vlucht uit Sodom, het offer van Izaäk.
Op de middelste deur: het gouden kalf, de terugkeer van de verspieders, de koperen slang, Jefta’s dochter,
Op de rechterdeur: David en Goliath, Elia en de raven, de mannen in de vuuroven, Daniël in de leeuwenkuil.

© Groninger Museum.

ZESVOUDIG BOEKJE
Het project voor vandaag is het maken van een zesvoudig boekje, zoals beschreven in jaargang 4, nummer 1, van tijdschrift Handboekbinden uit 2011 door Annet Doves.
Het gehele boekwerk bestaat uit twee grote boekjes die de kern van het geheel vormen, waarop aan weerszijden 2 kleinere boekjes geplakt zijn die samengenaaid qua grootte overeenkomen met de hoogte en breedte van de twee kernboekjes.

Zesvoudig boekje gebonden door Jopie.
De vorm van dit boekje sprak Bert helemaal niet aan, dus bedacht hij een andere constructie om zes boekjes te verwerken. Het wordt een kubus die openklapt, zodat zes gekleurde boekjes uit het zwarte gat tevoorschijn komen. Bert heeft het ontwerp tot in details getekend en kan nu karton en linnen volgens zijn schema’s snijden.


Kubus in wording met zes gekleurde boekjes,
ontwerp van Bert.

Terwijl Bert bezig is met het uitwerken van zijn idee, buigen wij ons over het prikken van de naaigaatjes in de katernen en het naaien van de zes boekjes: twee grote en vier kleintjes. Het naaien van de kleine boekjes nam heel veel tijd in beslag.
Naaien van de kleine boekjes rug aan rug en gaatjes prikken.

De kleine boekjes worden rug aan rug genaaid en dat leidde even tot vraagtekens.
- Ga je op en neer met het naaien, dus van staart naar kop en weer terug van kop naar staart zodat je rijgsteken binnen in de boekjes krijgt? Ja dus.

- Knip je de naaidraad af na het vastnaaien van de eerste twee boekjes? Nee, je gaat gewoon door met naaien van de volgende twee boekjes bovenop de eerst twee exemplaren.

- Hoe maak je de volgende twee katernen, dus boekje 3 en 4, vast aan de eerste twee exemplaren?
Dat gebeurt door een soort kettingsteek aan kop en staart. Voordat je bij het tweede naaisel aan de kop in het vierde boekje naar binnen gaat, steek je de naald eerst achter de kopnaaisteek van boekje twee door, zodat beide boekjes met elkaar verbonden zijn. Pas dan steek je bij boekje vier naar binnen en kun je verder naaien naar de staart. Ook daar steek je weer achter de naaisteek van het onderliggende boekje door, om boekje één en drie stevig met elkaar te verbinden.

- Dat was dus even puzzelen en nadenken!
Jopie had thuis al het nodige voorbereidingswerk gedaan, zodat ze nu achter elkaar door kon werken.
Na het naaien volgt het beplakken van de rug van de grote katernen en het beplakken van de bordjes die de band gaan vormen.
Gebruik je schutbladen op de boekjes, dan is het niet nodig dekbladen op de binnenkant van de beklede bordjes aan te brengen.

Beplakken van de rug van het katern
met sierpapier.
Tenslotte rest alleen nog het op elkaar plakken van de boekjes en het lijmen van de bordjes op de boekjes.

Eindresultaat van Jopie.