Verslag zaterdag 1 april 2006

Het was géén 1 april-grap: Ine werd echt in het zonnetje gezet met een prachtig bloemstuk en een zeer persoonlijk liber amicorum. Een complete verrassing die haar sprakeloos maakte en haar deed snellen naar de banketbakker voor een toepasselijke traktatie als dank.

Deze werkdag begint dus zeer bijzonder en is het ook omdat Fem afwezig is door het plotselinge overlijden van Piet, haar man, en onze gedachten dus regelmatig naar hen afdwalen.
Helaas moet ook Jaap verstek laten gaan wegens verplichtingen elders.
Tegen de middag ontplooien we eindelijk boekbind-activiteiten en ineens wordt er volop gewerkt aan de diverse boekmodellen.
Hans heeft problemen met het 8ste boekmodel. Hij vindt zijn tot nu toe gemaakte boek een ramp en denkt erover maar opnieuw te beginnen. Met zijn allen kunnen we hem dat idee uit zijn hoofd praten, want er zijn best oplossingen te vinden voor het herstel van het boek.
Hans is in de fout gegaan met het lijmen van de boekrug. Dat had slechts zeer dun moeten gebeuren om het boekblok in vorm te houden tijdens het snijden. Hans realiseerde zich dit te laat en dacht dit overlijmen goed te doen door de lijm flink tussen de katernen te masseren. Nu worstelt hij dus met het probleem van een veel te stijve en harde boekrug door het overvloedig gebruik van warme lijm, zodat hij de boekrug niet rond kan slaan en de naald niet door de katernen kan steken bij het maken van het kapitaal. Dat laatste probleem heeft hij al opgelost door piepkleine gaatjes te boren met de dremel!
We raden hem aan de boekrug op te weken met dikke stijfsel of water. Samen met Anton gaat hij aan de slag en even later horen we hen ijverig kloppen en slaan. Tegen de tijd dat ik me realiseer wat ze aan het doen zijn, ligt het boek al met een ronde rug onder bezwaar te drogen! Dus een fraaie aktie-foto gemist!
Hans zwoegt verder een hele tijd op het dunnen van het leer voor de bekleding van de rug. Zeer geconcentreerd trekt hij voorzichtig stukje voor stukje randen leer door de leerdunner, bang om te veel te dunnen en dwars door het leer te snijden. Maar al doende krijgt hij de slag te pakken en heeft hij een bruikbaar stuk gedund leer als resultaat om thuis verder te verwerken.

Anton is ook bezig met het 8ste boekmodel. Hij moet knepen. Dus wordt de boekrug op haaksheid gecontroleerd met een winkelhaak, licht verlijmd, rondgezet en tussen de kneepplanken geplaatst.
Daarna meet Anton met het zadel of de boekrug op gelijke hoogte boven de kneepplanken uitsteekt en dan kan hij gaan knepen, terwijl de blokpers op stoel en persknecht steunt.
Hierna lijmt hij de boekrug en terwijl het boek ligt te drogen, gaat hij verder met een volgend project: het driegen van geprinte A4-tjes.
Henny kijkt belangstellend toe hoe gedriegd moet worden en hoort van Anton dat hij driegen een betere methode vindt dan het alleen lumbecken van losse A4-tjes.
Om te driegen wordt een stapel losse vellen eerst gelumbeckt. Langs de rug worden op gelijke afstand gaatjes geboord. Vervolgens wordt de stapel in "in de rug verlijmde katernen" verdeeld en losgesneden en worden de katernen met een stompe naald door een zigzag steek aan elkaar genaaid.
(wie belangstelling heeft voor deze werkwijze kan een beschrijving bij ons aanvragen).
Het is een fraai gezicht zo'n genaaide, gedriegde rug. Zonde om te bedekken, dus wil Anton dit boek ook binden met een open rug. We zijn benieuwd naar het uiteindelijke resultaat.

Rob is met het 4e boekmodel bezig.
Hij heeft de katernen en de houten platten klaar en moet nu naaien. Hij bekijkt Henny's naaibanden van leer, maakt dan zijn leren repen en besluit dat hij het leer niet op elkaar hoeft te plakken, omdat hij met één reep al een dikte van 2mm heeft. Rob is enthousiast over het fraaie effect dat je krijgt als je de leren bandjes ingesneden en ingevlochten hebt. Eigenlijk jammer dat je er helemaal niets meer van ziet als je genaaid hebt!
Henny waarschuwt hem dat hij er tijdens het naaien op moet letten dat de naaisteken goed op elkaar aansluiten, om daarna mooie ribben onder het leer te krijgen. Zelf heeft zij het belang daarvan ontdekt toen zij dit boek met leer bekleedde. Dus Rob kan met haar bevindingen zijn voordeel er mee doen.

Henny verdiept zich in het besteken van het kapitaal voor het 4e boekmodel. Studeren, lezen en proberen maakt haar uiteindelijk duidelijk hoe het werkt.
Studeren is ook Marjolein's werk vandaag. Ze leest, herleest, meet, vraagt en bekijkt kritisch onze aantekeningen om de tegenstrijdigheden in tekst en tekeningen in het boek van Goddijn bij de beschrijving van het Byzantijnse band te begrijpen. Uiteindelijk kan ze de nodige voorbereidingen treffen om aan de slag te gaan met dit 3e boekmodel.

Jopie heeft het druk met het plakken van schutbladen op de boekblokken van de gedichtenbundel "Nabij en Verder". De banden liggen klaar, dus kan ze eindelijk, als de boekblokken ook klaar zijn, de bundels afmaken en dit project afronden.

Frans heeft de borden voor het 6e boekmodel gemaakt van kartonnen kokers die hij versnipperd heeft en vervolgens als pulp gegoten heeft in zijn schepraam. Twee borden op elkaar geplakt leveren nu stevige platkernen, waarin hij gaten en geultjes maakt om ze aan te kunnen rijgen. Hij is er bijna mee klaar, als we opmerken dat hij vergeten heeft de naaitouwen uit te vlassen! Dus wacht hem een tijdrovende priegelklus, maar Henny biedt een helpende hand en dan is het werk sneller gedaan.


Ik (Ine) laat eerst even zien wat ik thuis gedaan heb: boekmodel 6 in leer gebonden en het leer bewerkt met de spatmethode die Goddijn beschrijft op blz. 245. Eigenlijk wilde ik het boomarmer toepassen, maar op de proefstukken gaf dit geen bevredigend resultaat: de inkt liep in gelijke dikke strepen over het leer, i.p.v. in grillige vertakkingen zoals beschreven wordt op blz. 246. Dus toen maar gespat. Ondanks dat ik werktafel en omgeving afgedekt had, kwam ik de volgende dag toch her en der in de buurt van de werkplek bruine inktvlekjes tegen! Door het afslaan van de kwast op de steel van de hamer vliegen de druppels niet alleen naar beneden op het leer, maar ook naar boven en die zoeken daarna hun eigen niet bedoelde landingsplek!
Op de inslagen heb ik daarna met een penseel schuine inktstreepjes getrokken, zoals op pag. 245 aangegeven wordt. Een goede methode om onregelmatigheden op de inslagen te verdoezelen!
Boekmodel 7 heb ik klaar om met perkament te gaan bekleden. De rug heb ik niet met stroken wit papier beplakt, maar met witte crêpe, zodat ik in één keer de hele rug kon bekleden. De kartonnen platten heb ik met wit papier beplakt.

Maar nu moet ik eerst eindelijk eens het beslag van boekmodel 5 klaar maken. Ik ben tot de ontdekking gekomen dat ik voor de achterkant van het boek ook de nodige stukken beslag uit moet knippen, dus ga ik daar eerst mee aan de slag. Daarna ga ik de diverse stukken vijlen en van facetranden voorzien. Volgens Rob doe ik dat niet goed. Er ontspint zich dus weer een hele discussie over de richting waarin de tandjes van een vijl staan, en dus de richting waarin je moet vijlen. Aangezien ik op die kleine vijltjes echt geen tandjes zie, laat staan de richting ervan kan bepalen, leer ik de tandjes te voelen, zeker als Anton er een knoepel van een vijl bij heeft gehaald.
En voor eens en altijd weten we nu, dat de tandjes van een vijl altijd gericht staan naar de punt van de vijl (weg van het handvat) en dus vijlen ook alleen maar zin heeft in de richting van de punt, tijdens de heengaande beweging! (in de richting van de rode pijl op onderstaande foto).

Hans laat ons tenslotte zijn PowerPoint presentatie zien over "de geschiedenis van de boekband".
Op een paar details na, is hij er nu mee klaar en we vinden het een zeer geslaagd geheel. .